Podział majątku wspólnego – jakie są zasady, jak jest ustalany?

Rozstanie osób, które przez lata razem mieszkały , a przede wszystkim zgromadziły wspólny majątek, zawsze jest dużym wyzwaniem. Kwestie te bywają bardzo skomplikowane zwłaszcza, gdy w grę wchodzą emocje związane z żalem do partnera i strach przed utratą dorobku życia. Rozumiejąc to, nasza kancelaria pragnie stanąć u boku naszych Klientów, oferując wsparcie prawne oraz pomoc w zrozumieniu procesu podziału majątku wspólnego. Poniżej przedstawiamy kluczowe zasady i mechanizmy, jakie rządzą tym postępowaniem.

Zasady podziału majątku wspólnego

Podział majątku wspólnego małżonków regulują przede wszystkim przepisy Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, zgodnie z którym co do zasady małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym. Jeśli więc małżonkowie nie zawierali żadnych umów majątkowych małżeńskich, to niezależnie od różnic w uzyskiwanych dochodach Sąd podzieli ich wspólnie zgromadzony majątek po połowie.

Majątek wspólny a majątek osobisty

Warto jednak mieć na uwadze, że podziałowi podlega majątek wspólny małżonków – a więc co do zasady przedmioty i prawa nabyte już po ślubie, a także wynagrodzenia za prace uzyskiwane przez małżonków w trakcie trwania małżeństwa.

Mieszkanie będące własnością jednego z małżonków( tj. zakupione przed ślubem, lub dom postawiony na działce należącej tylko do jednego z nich), uzyskany małżonka spadek czy darowizna, w braku innych ustaleń są majątkiem osobistym tej osoby i nie wchodzą w skład majątku wspólnego.

W takiej sytuacji można ewentualnie żądać rozliczenia nakładów, które zostały poniesione z majątku wspólnego, bądź osobistego jednego z małżonków na majątek osobisty drugiego. Przykładem takiej sytuacji i jest chociażby wspólne remontowanie domu, który stoi na działce będącej wyłączną własnością męża/ żony.

Przykład: Maria i Tomasz byli małżeństwem i wspólnie wybudowali dom na działce, którą

Tomasz odziedziczył po rodzicach. Dom wchodzi wówczas w skład majątku osobistego Tomasza i Maria może ewentualnie dochodzić rozliczenia nakładów, które zostały poniesione w związku z jego budową.

Ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym

Zgodnie z art. 43 § 2 K.r.i.o. podział majątku może uwzględniać wkład każdego z małżonków w powstanie wspólnego majątku, co może skutkować ustaleniem nierównych udziałów w nim. Co istotne, ustalenia nierównych udziałów nie uzasadnia jedynie fakt, że jeden z małżonków zarabiał więcej od drugiego ani to, że tylko jeden z małżonków pracował zarobkowo– wręcz przeciwnie w § 3 tego przepisu wyraźnie wskazane jest, że nakład w postaci pracy przy wychowaniu dzieci i dbanie o gospodarstwo domowe jest przyczynianiem się do powstania majątku wspólnego.

Jako przykłady sytuacji uzasadniających ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym można przytoczyć np. trwonienie majątku wspólnego lub niepodejmowanie pracy zarobkowej bez uzasadnionego powodu.

Kwestie dowodowe

Podczas podziału majątku kluczowe może okazać się przedstawienie odpowiednich dowodów wskazujących na to co wchodzi w skład majątku wspólnego, a w przypadku żądania ustalenia nierównych udziałów, także uzasadniających przyjęcie, że to jeden z małżonków w przeważającym stopniu przyczyniał się do zgromadzenia majątku wspólnego . Dokładne wskazanie co wchodzi w skład majątku wspólnego, może się okazać skomplikowane zwłaszcza gdy chodzi o środki pieniężne, przedmioty zakupione w części za środki zgromadzone przed ślubem lub pochodzące ze sprzedaży przedmiotów będących wyłączną własnością jednego z małżonków. Dowody te mogą obejmować dokumenty finansowe, umowy, a także zeznania świadków.

Możliwość podziału majątku wspólnego u notariusza

W sytuacji, gdy strony osiągną porozumienie co do podziału majątku, mogą dokonać tego w formie aktu notarialnego. Jest to rozwiązanie szybsze i mniej kosztowne niż postępowanie sądowe.

Rozdzielenie wspólnie zgromadzonego majątku jest procesem wymagającym nie tylko znajomości przepisów prawa, ale także zdolności do negocjacji i kompromisu. W naszej kancelarii pragniemy zapewnić Państwu zarówno wsparcie tak merytoryczne, jak i emocjonalne w tym niełatwym czasie. Jeśli stoją Państwo przed koniecznością podziału majątku wspólnego, zapraszamy! – odpowiemy na Państwa pytania i rozwiejemy wszelkie wątpliwości.