Relacje rodzinne bywają trudne, zwłaszcza gdy najbliżsi odwracają się od nas w trudnych chwilach, nie udzielają pomocy w chorobie, nie utrzymują kontaktu. Pojawia się wówczas słuszne pytanie, w jaki sposób zapobiec sytuacji, w której osoby zachowujące się wobec nas niewłaściwie za życia, po naszej śmierci otrzymują prawo do części majątku. Poniżej wyjaśniamy w jaki sposób skutecznie odsunąć od dziedziczenia osoby, które na to nie zasługują.
Dziedziczenie na podstawie ustawy
Przy braku testamentu obowiązują przepisy dotyczące dziedziczenia ustawowego. W tym przypadku każde żyjące w chwili śmierci spadkodawcy dziecko, dziedziczy po rodzicu.
Uznanie za niegodnego dziedziczenia
Inni spadkobiercy mogą się domagać uznania danej osoby przez sąd za niegodną dziedziczenia. Sytuację tę określa art. 928 k.c. wymieniając wśród powodów takiego rozstrzygnięcia m.in. dopuszczenie się umyślnie ciężkiego przestępstwa na szkodę spadkodawcy, uporczywe uchylanie się od obowiązku alimentacyjnego czy obowiązku sprawowania pieczy, a także umyślne ukrycie zniszczenie lub przerobienie testamentu. Co istotne można się domagać uznania za niegodnego dziedziczenia zarówno osoby powołanej do spadku w testamencie jak i spadkobiercy ustawowego.
Są to jednak działania, które mogą podejmować inni spadkobiercy już po śmierci spadkodawcy, a nie sam spadkodawca za życia.
Czy testament jest rozwiązaniem?
Testament daje możliwość rozporządzania majątkiem zgodnie z wolą spadkodawcy, tym samym zapewnia większe możliwości działania i konkretnego decydowania o swoim majątku na wypadek śmierci. Można cały swój majątek przekazać konkretnej osobie, jednak należy pamiętać, że samo pominięcie dziedzica ustawowego w testamencie nie rozwiązuje całości problemu.
Pominięcie w testamencie a wydziedziczenie
Brak wskazania dziecka w testamencie sprawia, że nie będzie ono dziedziczyć, niemniej jednak nie wystarczy, aby odebrać mu prawo do zachowku. Tym samym mimo, iż osoba pominięta nie będzie wymieniona jako spadkobierca, może ona wystąpić przeciwko spadkobiercy z roszczeniem o zapłatę zachowku i ma szanse na uzyskanie części wartości udziału, który przypadałby jej na podstawie ustawy gdyby nie został sporządzony testament. Pominięcia w testamencie można dokonać bez wyraźnego powodu – wyłącznie woli spadkodawcy zostało pozostawione zdecydowanie o tym, kto odziedziczy po nim spadek. Mimo to ustawodawca chce zabezpieczyć interesy pozostałych członków rodziny dając im możliwość domagania się rekompensaty już od samego beneficjenta spadku.
Wydziedziczenie to z kolei właśnie pozbawienie prawa do zachowku. Tym samym jedynie ono daje względną gwarancję ( gdyż zawsze osoba wydziedziczona może podważać zasadność wydziedziczenia a nawet sam testament), iż dziecko nic nie otrzyma ze spadku.
Jednak aby wydziedziczyć spadkobiercę ustawowego należy mieć ku temu wyraźny powód, mieszczący się w katalogu wymienionym w Kodeksie Cywilnym.
Przesłanki wydziedziczenia
Wśród powodów uzasadniających wydziedziczenie polskie prawo wymienia:
- Uporczywe niedopełnianie względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych
- Uporczywe postępowanie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego wbrew woli spadkodawcy
- Dopuszczenie się względem spadkodawcy albo osoby mu najbliższej umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności albo rażącej obrazy czci
Precyzyjne zdecydowanie o losach swojego majątku na wypadek śmierci to złożona kwestia wymagająca doświadczenia w zakresie prawa spadkowego i dokładnego sformułowania właściwych dokumentów. Braki w tym zakresie mogą prowadzić do rozwiązań niezgodnych z wolą spadkodawcy, a także długotrwałych i kosztownych sporów sądowych. Jeśli chcesz samodzielnie i skutecznie zdecydować o losie swojego majątku – zapraszamy na konsultacje!
Potrzebujesz pomocy z zakresu prawa rodzinnego lub spadkowego? Jestem tu by ci pomóc.
Kancelaria adwokacka
Adwokat Robert Tomczyk
Kraków:
Osiedle centrum c 10/49
+48 664 288 981
+48 12 419 59 45 (piątki w godzinach 9-17)
Bochnia:
ul. Kościuszki 3/13
+48 664 288 981
+48 14 611 68 19